EDUCAÇÃO URBANÍSTICA E AMBIENTAL

rede colaborativa, corresponsabilização e função social da universidade

Authors

  • LUIZA HELENA FERRARO UDESC
  • Giselle Arteiro Nielsen Azevedo UFRJ

DOI:

https://doi.org/10.21680/2448-296X.2023v8n3ID32247

Keywords:

Educação Urbanística e Ambiental, Built Environment Education, CAU Educa, CAU/BR

Abstract

Esse artigo discute o material orientativo sobre Educação Urbanística e Ambiental (EUA) produzido pelo Conselho de Arquitetura e Urbanismo do Brasil (CAU/BR), denominado Caderno CAU Educa, lançado em dezembro de 2022 e este como uma ação do Programa de mesmo nome. Tem como objetivos: apresentar a discussão das terminologias Educação Urbanística e Ambiental, Educação do Ambiente Construído e Built Environment Education; o papel do CAU/BR e de outros conselhos de arquitetura e urbanismo pelo mundo em ações no tema e; o potente papel da Universidade pela sua capacidade de ser mediadora entre a sociedade, profissionais em geral e o meio acadêmico, mas também formadora, atribuindo a esta uma corresponsabilização em iniciativas associadas à temática. Para muitos, o pensamento sobre a arquitetura e urbanismo ainda se reflete em edifícios, projetos, técnicas e materiais. Somado a isso, uma visão individualista e, em geral, autônoma da profissão, predomina no senso comum, que desconhece todas as potencialidades e habilidades do profissional. Parte-se, portanto, da ideia da arquitetura e urbanismo como uma função social e como essa atividade pode estar representada na EUA. Ao utilizar como metodologia a pesquisa bibliográfica, a partir de revisão de literatura recente e do próprio Caderno CAU Educa, o trabalho constata a dimensão e complexidade do tema, a necessidade de mais pesquisas teóricas, além da aproximação mais profícua entre o Conselho e a academia.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

LUIZA HELENA FERRARO, UDESC

Arquiteta e Urbanista, Doutoranda na Faculdade de Arquitetura e Urbanismo – FAU, Programa de Pós-graduação em Arquitetura – PROARQ, UFRJ - Universidade Federal do Rio de Janeiro; ORCID: 0000-0002-5263-9725;

Giselle Arteiro Nielsen Azevedo, UFRJ

Arquiteta e Urbanista, Professora Associada, Faculdade de Arquitetura e Urbanismo – FAU, Programa de Pós-graduação em Arquitetura – PROARQ, UFRJ - Universidade Federal do Rio de Janeiro; ORCID: 0000-0001-6707-466X

References

ARIN, S. Built environment education for children through architectural workshops. Procedia - Social and Behavioral Sciences, n. 143, 2014, p. 35-39. DOI: 10.1016/j.sbspro.2014.07.353 Disponível em: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042814042815. Acesso em 11 jan. 2023.

AZEVEDO, G. A. N. Diálogos entre arquitetura, cidade e infância: Territórios educativos em ação; Rio de Janeiro: Paisagens Híbridas/PROARQ-FAU/UFRJ, 2019.

GALLEGO, C. C. et al. Futuros arquitectos formadores: didáctica de la Arquitectura en la escuela. In: XII Jornadas de Redes de Investigación en Docencia Universitaria: El reconocimiento docente: innovar e investigar con criterios de calidad. Anais eletrônico [...]. Alicante: Universidad de Alicante, 2014. p. 681-695. Disponível em: http://rua.ua.es/dspace/handle/10045/41843. Acesso em 11 jan. 2023.

DALY, C. B.; GÁLVEZ, J. L. T. Educación cívica en arquitectura y urbanismo: ciudadanos conscientes y participativos en la conformación de nuestro medio ambiente construido. Revista de Urbanismo, [S. l.], n. 16, 2007. DOI: 10.5354/ru.v0i16.301. Disponível em: https://revistaurbanismo.uchile.cl/index.php/RU/article/view/301. Acesso em: 7 jan. 2023.

BUNDESSTIFTUNG-BAUKULTUR. Bundesstiftung-baukultur. Disponível em: https://www.bundesstiftung-baukultur.de/. Acesso em: 07 jan. 2023.

CONSELHO DE ARQUITETURA E URBANISMO DO BRASIL (CAU/BR). Institucional: Apresentação. Brasília: CAU/BR, s/d. Disponível em: https://transparencia.caubr.gov.br/apresentacao/. Acesso em: 06 jan. 2023.

CONSELHO DE ARQUITETURA E URBANISMO DO BRASIL (CAU/BR). Caderno CAU Educa: Educação Urbanística e Ambiental. Brasília: CAU/BR, 2022.

CATALUNYA, Llei 12/2017, del 6 de juliol, de l'arquitectura. Disponível em: https://portaljuridic.gencat.cat/eli/es-ct/l/2017/07/06/12. Acesso em 11 jan. 2023.

CONSELHO NACIONAL DE EDUCAÇÃO (CNE). Resolução nº 7 de 18 de dezembro de 2018, Estabelece as Diretrizes para a Extensão na Educação Superior Brasileira e regimenta o disposto na Meta 12.7 da Lei nº 13.005/2014, que aprova o Plano Nacional de Educação – PNE 2014-2024 e dá outras providências. [2018]. Brasília: MEC, 2018. Disponível em: http://portal.mec.gov.br/component/content/article?id=62611. Acesso em: 18 jan. 2023.

DODIG, M. B.; KLEPP, S.; MILLION, A. Built environment education for young people: architects and urban planners using cultural heritage as a learning resource. In: CARMO, Mafalda (ed.), Education and New Developments. v. 1, 2019. p. 247-251. DOI: 10.36315/2019v1end052. Disponível em: http://end-educationconference.org/2019/wp-content/uploads/2020/05/2019v1end052.pdf. Acesso em: 06 jan. 2023.

FERRARO, L. H.; MATIELLO, A. M. Um caderno de possibilidades: a arquitetura e crianças em uma rede ampliada de aprendizados. In: Encontro da Associação Nacional de Pesquisa e Pós-graduação em Arquitetura e Urbanismo – Enanparq, VII, 2022, São Carlos. Anais eletrônicos [...]. Rio de Janeiro: ANPARQ, 2022, p. 282-284. Disponível em: https://www.iau.usp.br/enanparq2022/. Acesso em: 01 mar. 2023.

FILIP, I. C.; FILIP, C. The Theoretical Foundation of the Concept of "Architecture and the Built Environment Education". Ovidius University Annals of Constanta, v. 20 (1), p. 127-132, 2018 (Série Engenharia Civil). DOI: 10.2478/ouacsce-2018-0015. Disponível em: https://sciendo.com/de/article/10.2478/ouacsce-2018-0015?tab=pdf-vorschau. Acesso em: 07 jan. 2023.

KOLL-SCHRETZENMAYR, M. Baukultur. disP - The Planning Review, v. 53-4, 2017, p.2-3. DOI: 10.1080/02513625.2017.1414464. Disponível em: https://www.tandfonline.com/doi/full/ 10.1080/02513625.2017.1414464?scroll=top&needAccess=true&role=tab. Acesso em: 07 jan. 2023.

MARTÍN, J. M. Educación para la arquitectura: Diseño de um programa de formación para adolescentes sobre conocimientos arquitectónicos y su incidência em el uso de la ciudad, la edificación y la eficiência energética. 2015. Tese (Doutorado), Faculdade de Educação, Universidade Nacional de Educação à Distância. Madri, 2015.

MARTYKA, A. Initiatives of Built Environment Education and the Popularisation of Architecture in Poland. Technical Transactions, Polônia, v.117, n.1, s.p, jan. 2020. DOI:10.37705/TechTrans/e2020032. Disponível em: https://sciendo.com/it/de/article/10.37705/TechTrans/e2020032. Acesso em: 06 jan. 2023.

MATIELLO, A. M. Infância e cidade: dispositivos da arquitetura na identificação de territórios educativos. 2019. Tese (Doutorado em Arquitetura) – Faculdade de Arquitetura, Universidade Federal do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, 2019.

MATIELLO, A. M.; AZEVEDO, G. A. N.. Participação social e políticas públicas: cidade como lugar de ação coletiva das infâncias e juventudes. In: Encontro da Associação Nacional de Pesquisa e Pós-graduação em Arquitetura e Urbanismo – Enanparq, VII, 2022, São Carlos. Anais eletrônicos [...]. Rio de Janeiro: ANPARQ, 2022, p. 275-278. Disponível em: https://www.iau.usp.br/enanparq2022/. Acesso em: 01 mar. 2023

MILLION, A. Baukulturelle Bildung. Schule als Drehscheibe baukultureller Vermittlungspraxis. In: Die deutsche Schule, v. 114, 2022, p. 80-88. DOI:10.25656/01:24325. Disponível em: https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0111-pedocs-243250. Acesso em: 06 jan. 2023.

MILLION, A.; PARNELL, R.; COELEN, T. Policy, Practice and Research in Built Environment Education. Urban Design and Planning. v. 171, 2018, p. 1-4. DOI: 10.1680/jurdp.2018.171.1.1 Disponível em: https://www.icevirtuallibrary.com/doi/10.1680/jurdp.2018.171.1.1. Acesso em: 10 jan. 2023

NUÑEZ, E. O projeto em arquitetura para crianças: Estudo das práticas educativas nas entidades de arquitetura em Portugal. 2021. Dissertação (Mestrado integrado em Arquitetura) – Faculdade de Arquitetura, Universidade do Porto, Porto, Portugal, 2021.

PISTACHE Editorial. 2º Produto Técnico (PT): Diagnóstico. São Paulo, 2019b. Documento interno da CPUA-CAU/BR.

RAEDÓ, J. La infancia, volver a la arquitectura. DEARQ. v. 1, n. 35, 2023. DOI: https://doi.org/10.18389/dearq35.2023.01. Disponível em: https://revistas.uniandes.edu.co/index.php/dearq/ issue/view/204. Acesso em: 20 mar. 2023.

UTTKE, A. Towards the Future Design and Development of Cities with Built Environment Education: Experience of scale, Methods, and outcomes. Procedia – Social and Behavioral Sciences. v. 45, 2012., p. 3-13. DOI: 10.1016/j.sbspro.2012.06.537. Disponível em: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042812022732. Acesso em: 06 jan. 2023.

WANTUCH-MATLA, D. Sensitizing to the beauty and culture of shaping space – the social dimension of the idea of Baukultur and the New European Bauhaus. In: (red.) JASIŃSKI Artur, SKAZA. Maciej. Architektura Miasto Piękno, Cracóvia, v. 2, p. 221-228, 2021. DOI: 10.48269/66007-64-2-T2-21 Disponível em: https://repozytorium.ka.edu.pl/handle/11315/29807. Acesso em: 07 jan. 2023.

WANTUCH-MATLA, D. Powszechna edukacja architektoniczna (PEA) w kształtowaniu umiejętności XXI wieku – doświadczenia zagraniczne na tle rozwoju idei PEA w warunkach polskich. In: (Ed.) KUROWSKA, Barbara, LAPOT-DZIERWA, Kinga, Kultura-sztuka-edukacja, Cracóvia, v. 4, p. 172-186, 2020. DOI: 10.24917/9788380845541.15. Disponível em: http://hdl.handle.net/11716/10822. Acesso em: 11 jan. 2023.

UNESCO/UIA, Charter Built Environment Education for children and young people. Genebra: UIA, 2019. Disponível em: https://www.architectureandchildren-uia.com/info. Acesso em: 02 jan. 2023.

UNION INTERNATIONAL OF ARCHITECTS (UIA). Built Environment Education Guidelines. Genebra: UIA, 2. ed. 2008.

UNION INTERNATIONAL OF ARCHITECTS (UIA). Carta para educação em Arquitetura. 2011, traduzida e revisada para o português em 2017. Disponível em: https://www.uia-architectes.org/webApi/uploads/ressourcefile/564/ _charter2017portugais.pdf. Acesso em: 21 out. 2020.

Published

23-09-2023

How to Cite

FERRARO, L. H.; ARTEIRO NIELSEN AZEVEDO, G. EDUCAÇÃO URBANÍSTICA E AMBIENTAL : rede colaborativa, corresponsabilização e função social da universidade. Revista Projetar - Projeto e Percepção do Ambiente, [S. l.], v. 8, n. 3, p. 57–70, 2023. DOI: 10.21680/2448-296X.2023v8n3ID32247. Disponível em: https://periodicos.ufrn.br/revprojetar/article/view/32247. Acesso em: 17 may. 2024.