A PRESENÇA DO LIBER DE CAUSIS NA OBRA DE MEISTER ECKHART

Autores

  • Matteo Raschietti Universidade Estadual Paulista “Júlio de Mesquista Filho” (UNESP)

Palavras-chave:

Causa primeira, Inefabilidade, Despojamento

Resumo

A tradução árabe de alguns trechos do tratado de metafísica Elementatio Theologiae de Proclo, conhecida com o nome de Liber de Causis e atribuída erroneamente a Aristóteles, influenciou três grandes pensadores dominicanos da Idade Média: Alberto Magno, Tomás de Aquino e Meister Eckhart. Composto de trinta e uma proposições, defende a tese da existência de uma causa primeira que dá o ser a tudo o que existe, sem nenhuma exceção. Os estudiosos são unânimes em reconhecer que este livro pseudo-epigráfico possui um peso relevante nos momentos centrais da obra eckhartiana, tanto latina quanto alemã. Em particular, o turíngio lança mão da auctoritas do Liber de Causis para sustentar a imanência-transcendência simultânea da Causa Primeira nas criaturas, a doutrina da hierarquia dos entes, a concepção do ser como ratio prima da criaturalidade, a inefabilidade de Deus. Além desses aspectos ontológicos, este trabalho apresenta também o aspecto especificamente antropológico do esvaziamento de toda criatura como conditio sine qua non para a união com o único Uno (einic ein), como traço inconfundível da presença do Liber de Causis na obra de Meister Eckhart.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Matteo Raschietti, Universidade Estadual Paulista “Júlio de Mesquista Filho” (UNESP)

Doutor em Filosofia

Referências

BEIERWALTES, W. “Primus est dives per se”. Maître Eckhart et le Liber de causis. In: ZUM BRUNN, E. (Org.). Voici Maître Eckhart. Paris: Jérôme Millon, 1994.

DE LIBERA, A. La Mystique rhénane: D'Albert le Grand à Maître Eckhart. Paris: Seuil, 1984.

DE LIBERA, A; WÉBER, E.; ZUM BRUNN, E. L'Œuvre Latine de Maître Eckhart – Vol. I: Le Commentaire de la Genèse précédé des Prologues. Paris: Cerf, 1984.

GILSON, E. A Filosofia na Idade Média. Trad. Eduardo Brandão. 2. ed. São Paulo: M. Fontes, 2007.

KENNY, A; BARBARO, C. A. Uma nova história da filosofia ocidental – Vol. II: Filosofia medieval. São Paulo: Loyola, 2008.

MESTRE ECKHART. Expositio Libri Exodi. Stuttgart: W. Kohlhammer, 1954.

MESTRE ECKHART. Sermones. Stuttgart: W. Kohlhammer, 1955.

MESTRE ECKHART. Die lateinischen Werke (LW II). Stuttgart: W. Kohlhammer, 1957.

MESTRE ECKHART. O Livro da Divina Consolação e outros textos seletos. 4. ed. Petrópolis: Vozes, 1999.

MESTRE ECKHART. Sermões Alemães: Vol. I. Bragança Paulista: EDUSF; Petrópolis: Vozes, 2006.

MESTRE ECKHART. Sermões Alemães: Vol. II. Bragança Paulista: EDUSF; Petrópolis: Vozes, 2008.

MELIADÒ, M. Theologie und Noetik der Erstursache: der Liber de causis als Quelle Meister Eckharts. Documenti e Studi sulla Tradizione Filosofica Medievale, Firenze, n. 24, 2013, p. 501-553.

PATTIN, A. Le liber de causis. Édition établie à l’aire de 90 manuscrits avec introduciton et notes. Tijdschrift voor Filosofie, Leuven, v. 28, 1996.

PROCLI DIADOCHI. Elementatio theologica a Guillelmo de Morbecca translata Novam editionem curavit Burchardus Mojsisch 2009. Teorema 25. Disponível em: < http://www.hs-augsburg.de >. Acesso em: 19 set. 2014.

RASCHIETTI, M. Mestre Eckhart: um mestre que falava do ponto de vista da eternidade. São Paulo: Paulus, 2013.

RASCHIETTI, M. Meister Eckhart e o Paradisus anime intelligentis. Mirabilia – Revista Eletrônica de História Antiga e Medieval, n. 12, jan.-jun. 2011, p. 74-90. Disponível em:

<http://www.revistamirabilia.com/sites/default/files/pdfs/2011_01_05.pdf >. Acesso em: 19 set. 2014.

REALE, G. Introduzione a Proclo. Bari: Laterza, 1989.

RETUCCI, F. “Her ûf sprichet ein heidenischer meister in dem buoche, daz dâ heizet daz lieht der liehte”: Eckhart, il Liber de causis e Proclo. In: STURLESE, L. (Org.). Studi sulle fonti di Meister Eckhart. Freiburg Schweiz: Academic Press Freiburg, 2008, p. 135-166.

THOMÆ DE AQUINO, S. Super librum de causis expositio. Proœmium. [s. l.]: Fundación Tomás de Aquino, 2011. Disponível em:

< http://www.corpusthomisticum.org/cdc00.html >. Acesso em: 19 set. 2014.

STURLESE, L. Il dibattito sul Proclo latino fra l'università di Parigi e lo Studium di Colonia. In: BOSS, G.; SEEL, G. (Org.) Proclus et son influence: Acte du Colloque de Neuchatêl, juin 1985. Zürich: Gran Midi, 1987.

TER REEGEN, J. G. J. (Org.). O livro das causas (Liber de Causis). Porto Alegre: EDIPUCRS, 2000.

Downloads

Publicado

03-07-2015

Como Citar

RASCHIETTI, M. A PRESENÇA DO LIBER DE CAUSIS NA OBRA DE MEISTER ECKHART. Princípios: Revista de Filosofia (UFRN), [S. l.], v. 22, n. 37, p. 53–76, 2015. Disponível em: https://periodicos.ufrn.br/principios/article/view/7381. Acesso em: 24 abr. 2024.